Menisküs Nedir?
Vücutta uyluk kemiği (femur) ve kaval kemiği (tibia) arasında yer alan yastıkçıklara menisküs adı verilir. Menisküsler her dizde birisi içte diğeri dışta olmak üzere iki adet sert kıkırdak yapısında dokudur. Menisküsler yarım ay ya da C şeklinde diye tarif edilebilecek görünümdedirler ve kesit yüzeyleri kama şeklindedir. Bu kamanın etraf kısmı kalındır ve yaklaşık %25’i damarlardan beslenir. İç kısımda kalan geniş ve daha ince alan ise damarsızdır ve yaralanma sonrasında iyileşme potansiyeli yoktur. Dolayısı ile menisküslerin iç kısımları yaralanınca iyileşme şansı yoktur.
Menisküs ne görev yapar?
Diz eklemi uyluk kemiği, kaval kemiği ve diz kapağı kemiklerinin (patella) oluşturduğu üçlü bir komplekstir. Bu kemikler kalın kıkırdak dokuları ile kaplıdır ve bu kıkırdak dokusu sayesinde kemik yüzeyler birbirine sürtünmeden birbirleri üzerinde kolayca kayarlar. Menisküsler işte bu kıkırdak yüzeyler arasında yer alır ve bunların birbiri ile uyumunu arttıran bir yastık görevi görür. Bu sayede ağırlık aktarımı daha geniş bir yüzeyden ve daha dengeli olarak yapılır.
Menisküslerin yokluğunda uyluk kemiği ve kaval kemiği arasındaki eklem yüzleri birbiri ile tam uyumlu olmadığı için belli noktalarda yük aşırı artacak ve diğer noktalara yük dağıtılamayacaktır. Bu durumda yük binen bölgelerde erken aşınma problemi ve kireçlenme ile karşılaşmak kaçınılmaz olacaktır. Dolayısı ile diz sağlığı açısından menisküslerin fonksiyon görebilmesi önemlidir.
Menisküs nasıl yırtılır?
Menisküsler sıklıkla çarpma-düşme (travma) sonucu yaralanırlar ve yine sıklıkla genç sporcularda görülür. Ancak yaşlı hastalarda görülen kireçlenmeye bağlı yırtıklarda nadir değildir. En sık oluş mekanizması ayak yerde sabitken vücudun diz üzerinde dönmesi şeklindedir. Arabaya iniş binişler sırasında yere basan ayak tarafında veya topa vole vururken yerde kalan ayak tarafında olur.
Menisküs yırtıkları ön çapraz bağ yaralanmaları ve iç yan bağ yaralanmaları da birlikte olabilir ve tedavisi açısından birlikte değerlendirilmelidir.
Menisküs yırtıklarında ortaya çıkan şikayetler nelerdir?
Menisküs yırtığında ilk karşılaşılan şikayet ağrı ve şişliktir. Dizde kilitlenme şeklinde olan dizin tam açılamaması veya kapatılamaması durumu da eşlik edebilecek bulgulardandır. Bu yırtılan menisküsün eklem hareketlerine engel olduğunu gösterir. Menisküs üzerinde basmayla hassasiyet, eklemden hareketler sırasında ses gelmesi, ani batıcı ağrı olası diğer bulgulardır.
Menisküs yırtığı tanısı nasıl konur?
Dizde ağrısı olan her hasta menisküs yırtığı açısından değerlendirilmelidir. İyi bir hasta hikayesi ve diz muayenesi menisküs yırtığının diğer diz problemlerinden kolayca ayırt edilmesini sağlar.
Diz röntgeni ve Manyetik Rezonans Görüntülemesi (MRG) en sık kullanılan tetkik araçlarıdır. Diz röntgeni ile dizdeki kireçlenme ve buna bağlı değişiklikler değerlendirilir. MRG menisküsün görüntülenmesi için oldukça değerlidir. Ancak sadece MRG’de menisküs yırtığının olması tek başına artroskopi kararı vermek için yeterli değildir.
