Arka çapraz bağ nedir ve ne görev yapar?
Diz ekleminin sağlamlılığını sağlayan dört önemli bağdan birisidir. Ön çapraz bağın hemen arka komşusu olarak diz içerisinde yer alır. Arka çapraz bağ, kaval kemiğinin geriye gitmesine engel olur. Kaval kemiğinin öne doğru gitmesine engel olan ön çapraz bağ ile birlikte dizin ön-arka sağlamlılığına önemli ölçüde katkı yaparlar. Ön çapraz bağ yaralanmaları daha sık görüldüğü için genellikle daha iyi bilinmekle birlikte arka çapraz bağ yaralanmaları da en az ön çapraz bağ yaralanmaları kadar ciddidir ve tedavi gerektirir.
Arka çapraz bağ nasıl yaralanır?
En sık görülen yaralanma şekli “ön konsol yaralanması” denilen diz bükük iken kaval kemiği üzerine aşırı geriye doğru kuvvet uygulanması sonucu oluşan yaralanmalardır. Trafik kazalarında araç içerisinde ön koltukta otururken dizin kaza sırasında hızla ön konsola çarpması sonucu olur. Bundan farklı olarak dizin aşırı bükülmeye zorlanması da arka çapraz bağ yaralanmasına yol açabilecek önemli sebeplerdendir.
Şikayetler nelerdir?
Ön çapraz bağ yaralanmasında görülen şikayetlere benzer. Dizde şişlik, ağrı, hareket kısıtlılığı temel şikayetlerdir. Hastalar dizde boşalma hissinden şikayet ederler. Kronik dönemde Ön çapraz bağ yaralanmasında görüldüğü kadar yoğun bir stabilite bozukluğu görülmez, ancak bazı hastalar dizde boşluk hissi olduğunu ve özellikle merdiven inip çıkarken düşme korkusu oluştuğunu tarif ederler. Bu şekilde denge kaybı şikayetleri olan hastalar cerrahiye adaydır.
Arka çapraz bağ yırtıklarının tanısı nasıl konur?
Öncelikle yaralanmanın nasıl olduğunu bilmek gerekir. Arka çapraz bağ yaralanması düşünülüyorsa bacağa bağın fonksiyonlarını gösteren çeşitli manevralar yaptırılır. Bunun yanında çekilecek röntgenler ve MRG de tanı konmasında yardımcıdır. Özellikle MRG vasıtasıyla diz içerisindeki diğer yapılar da değerlendirilerek ek yaralanma varsa ortaya konulabilir. Arka çapraz bağ yaralanması tek başına olabileceği gibi diğer diz içi doku yaralanmaları ile beraber olması da nadir değildir. Özellikle yan bağ yaralanmaları ve kıkırdak yaralanmaları birlikte sık görülür.
Arka çapraz bağ yaralanmalarının tedavisi nasıl yapılır?
Dizde birden fazla bağ yaralanması varlığında ya da kalıcı diz stabilite kaybına bağlı günlük aktivitelerin yapılamaması durumunda cerrahi olarak arka çapraz bağ yeniden yapılandırma ameliyatları yapılır. Cerrahi tedavisi ön çapraz bağ ile mukayese edildiğinde daha zordur.
Ameliyat sonrası rehabilitasyon çok önemlidir. Bu dönemde eklem hareket genişliklerinin sağlanması ve kas kuvvetlerinin arttırılması için çalışılır. Ameliyat sonrası erken dönemde bir çift koltuk değneği kullanılması ve açı ayarlı dizlik tavsiye edilir.
