Çocuklarda düztabanlık

Pes planus halk arasındaki değimi ile düztabanlık ayağın uzunlama arkının azalması ya da tümüyle ortadan kalkmasıdır. Anne babalar bebeklerinin tabanında çukurluk göremeyince düztaban olacağından ilerde yürüme bozukluğu çıkacağından spor yapmakta zorlanacağında hatta askerlik ya da polislik gibi mesleklere alınmayacağından kaygı duyarlar.

Düztabanlık, aileler tarafından ya hiç önemsenmemekte, ya da gereğinden fazla büyütülmektedir. Hiç önemsememek erken devrede cerrahi tedavi yapılması gereken olguların tedavi edilmeden ileri yaşlara ulaşması ve çocuğun sakat olmasına yol açarken, gereğinden fazla büyütmek de kendiliğinden iyileşebilecek düztabanlıkların yaz-kış ve gece-gündüz çocuğa ortopedik ayakkabı giydirme eziyetine dönüşmektedir.

Henüz  yürümeye başlamamış çocuklarda ayak tabanındaki yağ dokusu çocuğun ayak tabanına düz bir görünüm verir. Çocuk yürümeye başladığında bu yağ dokusu eridiğinden taban kavsi ortaya çıkar. Bu ayaklar herhangi bir tedavi gerektirmezler. Tüm bebekler düztaban olarak doğarlar ve yaşamın ilk üç yılında bunu sürdürürler. Gerçek düztabanlıklar ise iki çeşit olur: sert düztabanlık, esnek düztabanlık.

Sert düztabanlık, çocuk doğduğu anda fark edilir. Ayak tabanı esnek değildir eğilip bükülemez, ayak kavsi yoktu, ayak tabanı kayık gibidir. Bu gibi durumlarda ayak kemiklerinde doğuştan yapışıklık veya çıkık lar söz konusudur. Bu ayakların kendiliğinden iyileşmesi söz konusu değildir. Mümkünse doğar doğmaz ya da fark edildiği ilk andan itibaren alçılama ve daha sonra düzeltici ameliyatlara başlanmalıdır.

Esnek düztabanlık çocuk yürümeye başladığında fark edilir. Düztabanlığın bu tipinde çocuk basmadığı zaman ayak kavsi vardır, taban düz değildir, bastığı zaman ise düzleşir, ayak iç tarafındaki kavis çöker. Elimizle ayak tabanına şekil verebiliriz, başparmağı geriye doğru büktüğümüzde ayakta taban kavsi oluşur. Burada ayak kemiklerinde anormallikler yoktur. Ancak oturur durumda veya parmak uçlarına basıldığında çukurluk fark edilebilir. Ağırlık bindiğinde ayağın çukurluğunun çökmesi tüm eklem ve bağlarda gözlenen gevşeklik nedeniyle olmaktadır. Bebeklerin ayak tabanındaki yağ dokusu ve hızlı büyüme bu çökmeyi kolaylaştıran etmenlerdir.

Esnek düztabanlık için tedavi gerekip gerekmediği tartışmalıdır. Geçmişte ayak arkının gelişimi sürecinde ayak şekilleninceye kadar,  uygun ayakkabılarla korumayı öneren görüşler varsa da günümüzde bu terk edilmiştir. Günümüzde bulgu vermeyen esnek düztabanlar  tedavi gerekmez, tedavi isteği genellikle ilerde bunun bir sakatlık olacağını düşünen anne babalardan gelir. Oysa tedavide kullanılan düzeltici ayakkabılar çoğu kez etkisiz, rahatsız edici, masraflı ve kullanan çocuğun gururunu zedeleyici ve kendine güvenini azaltıcı etki yaratır.