Kas Sıkışması (İmpigment) / Yırtığı

Omuz ekleminde 3 kemik yer alır: kürek kemiği (skapula), kol kemiği( humerus) ve köprücük kemiği (Klavikula). Kol kemiğini kürek kemiğine 4 kas kirişinden oluşun yapı bağlar ve buna çevirici adele gurubu (Rotator manşet) denir. Rotator manşet kolumuzu kaldırmada ve çevirme hareketinde yardımcı olur. Ayrıca bu bölgede bursa adlı kese şeklinde bir yapı yer alır. Bu yapı, kayganlaştırıcı bir sıvı ile kemik ve kas arasında sürtünmeyi azaltır. Hareket açıklığının devamı için yumuşak bir bölge sağlar.

Nedenleri?

Çevirici kaslar (Rotator manşet ) zayıf kan akımına sahip bölgeler içerir bu bölgelerin yeterli beslenememesi yırtık oluşumuna neden olur. Yaşlanmayla birlikte kan damarlarında daralma oluşacağından rotator manşetin yeterli beslenememesi yıpranma sürecini başlatır ve  yırtıkların görülme sıklığı da artar.

Baş üstü hareketlerin sık yapıldığı cam silmek, araba yıkamak, boya yapmak gibi sürekli bazı hareketlerin tekrarlanması yıpranma sürecini hızlandırır. Düşen ağır bir nesneyi yakalamaya çalışmak, kollar açıkken ağır bir cismi kaldırmak rotator manşet yaralanmasına neden olabilir. Yine omuz üzerine düşmek bu kas grubunda yırtığa ve sıkışmaya neden olabilir.

Yırtığa neden olan yaralanmalar her zaman hastada ağrı oluşturmayabilir. Yapılan araştırmalar; hafif derece rotator manşet yırtığı olan hastaların % 40’ının yırtık anını fark etmediğini ortaya koymuştur.

Belirtileri?

Rotator manşet yırtıkları; etkilenen omuzda ağrı ve güçsüzlüğe neden olur. Çoğu hasta ağrı nedeniyle o taraf omuz üzerine yatamadıklarından şikayetçi olur. Yırtık ne kadar genişse omuzdaki güçsüzlük o kadar fazla olur. Rotator manşetin tam kat olarak yırtıldığı vakalarda; hareketlerde sınırlılık ortaya çıkar. Kolu tam olarak yukarı kaldırmak mümkün değildir.

Cerrahi dışı tedavi

Ağrının ve ödemin azaltılması tedavinin ilk amacıdır ve bunun için istirahat, ödem giderici ilaç tedavisine başlanabilir. Bu aşamada tedavinin büyük bir kısmını rehabilitasyon programı alır. Bu program eyer yapılacak sa cerrahi sonrası içinde hazırlığı kapsar. Bu program için bir fizyoterapiste yönlendirebilirsiniz.

Fizyoterapist; normal omuz fonksiyonlarınızı geri kazanmanız için size özel bir program belirleyecektir. Postür ve omuz dizilimi için egzersizler verecektir.

Rotator manşet grubunun gücünün arttırılması ve omuz çevresi diğer kaslar arası balansın sağlanması çok önemlidir. Ayrıca omzunuzdaki problemlerin ilerlememesi için günlük aktivitelerinizde yapmanız gereken değişiklikler hakkında bilgi verilecektir.

Ağrı kontrolü için eklem içine kortizon enjeksiyonu yapmak bir seçenektir. Eklem içine yapılan kortizon lokal etkili olup genel vücut yan etkisi son derece azdır ve çok etkili bir ödem gidericidir. Daha sonra; omuz çevresi kasların kuvvetini arttırmak için güçlendirici egzersiz programına geçilir.

Fizik tedavi süreci 6-8 hafta devam edebilir. Hastaların bir bölümü; bu süre sonrasında kollarını tam olarak kullanarak aktivitelerine dönebilirler.

Cerrahi Tedavi

Takiplerde ağrınız azalmıyorsa veya hareketlerde sınırlılık oluşmaya başlayan kas sıkışma durumlarında; Tam kat rotator manşet yırtığı olgularında omuz eklemi fonksiyonlarını sağlamak için cerrahi tedavi gereklidir. Yaşlı hastalar ve cerrahi riski yüksek olan hastalar bu grup dışında tutulabilir.

Eklem içerisindeki yıpranmayı veya yırtığı görmek için artroskopi yapılabilir. Artroskopi küçük bir insizyon ile eklem içine sokulan ve eklemin görüntülemesini sağlayan küçük bir kamera yardımı ile yapılır. Bu kamera sayesinde çalışılan saha televizyon ekranından görülür.

Artroskopik debridman ve akromioplasti 

Ameliyatında; kemiğin alt kısmındaki kas yüzeyini sıkıştıran bölge tıraşlanarak törpülenir ve düzeltilir. Bu sayede kemik(akromion) altında seyreden rotator manşet üzerindeki basınç azaltılır. Daha sonra bölge yapışıklıklar temizlenerek omuz hareketleri artırılır.

Artroskopik yırtık onarımı

Artroskopik debridman ve akromioplasti sonrası Rotator manşet dokusunun sağlıksız, yıpranmış kısımlarının ortadan kaldırılması ikinci basamaktır. Kemik üzerindeki yumuşak doku temizlenir, tendonun yapıştığı humerus (kol kemiği) hazırlanır. Kemikte dikiş materyalinin geçeceği delikler açılır. Daha sonra tendona dikiş konur ve deliklerden geçirilerek kemiğe tespit edilir. Tendon zaman içinde kemik üzerinde iyileşir. Artroskopik rotator manşet yırtıklarının onarımı genellikle çok iyi sonuçlar verir. Bazı vakalarda geniş ve parçalı yırtıklarda açık onarım gerekebilir. Bu yöntemde; omuz önünde yapılan yaklaşık 5 cm’lik kesiden girilir. Kaslar ve yumuşak dokular ayrılarak rotator manşet tendonununa ulaşılır ve tendon onarımı yapılır.

Cerahi tedavi sonrası rehabilitasyon

Rotator manşet cerrahisi sonrası rehabilitasyon yavaş bir süreçtir. Terapi periyodu 2-3 ay sürebilir. Tam düzelme ise 6 ayı bulabilir. Omuzda erken dönemde hareketi sağlamak ve arttırmak önemlidir fakat iyileşmekte olan dokuları koruma açısından dengeli bir rehabilitasyon programı uygulamak gerekir. Cerrahi sonrası bir süre omuzu korumak için kol-gövde askısı takılır. Cerrahi sonrası erken dönemde ağrı ve şişliği azaltmak için soğuk uygulama ve elektrik stimulasyon kullanılabilir. Hareket genişliğini sağlayan egzersizler ile başlanılır ve germe – güçlendirme egzersizleri ile devam edilir.  Egzersizler; rotator manşet ve omuz çevresi kaslarının kuvvetini arttırmaya odaklanır.