Artroskopi nedir?
Artroskopi; eklemi ilgilendiren hastalıkların tanı ve tedavisinde kullanılan küçük bir cerrahi yöntemdir. Artroskopi kelimesi latinceden alınmış olup, Artros[eklem] ve skopi [gözlemek] anlamına gelen köklerden türetilmiştir. Yani, artroskopi “eklemin içine bakmak” anlamına gelir. Eklemin içini görmemizi sağlayan alete ise artroskop denir.
Eklem içerisini gözlemek için, 0.5 cm’lik deliklerden artroskopinin optik sistemi eklemin içerisine sokulur. Skop denilen optik sistemin ucuna takılan bir kamera ile monitörden bütün eklem içi görülür. Eklem içerisindeki görüntüler 6-10 kez büyütüldüğü için eklemin içindeki bütün yapıların çok detaylı bir muayenesi mümkündür.
Diğer cerrahi aletler artroskopi görüntülerine ve koyulan tanıya bağlı olarak dizdeki yıpranmış dokuları onarma amaçlı olarak bölgeye diğer delikten gönderilebilir. Artroskopi diğer cerrahilere oranla daha kısa bir zaman içerisinde uygulanabilir. Görüntüler kaydedilebilir, fotoğraf alınabilir. Bu çerçevede açık cerrahi tedavi yöntemlerinde gereken büyük kesileri yapılmadan çok küçük kesilerden eklemlerin içerisi gözlenir. Ayrıca artroskopi ile açık cerrahi sırasında ulaşılamayan bölgelerinde görüntülenebildiği için, daha eksiksiz bir inceleme olanağı vardır.
Tekniğin asıl yararı ameliyattan sonra görülür. Eklem açılmadığı için fizik tedavi ve rehabilitasyona daha erken başlanır ve daha kolay olur.. Hastaların ameliyat sonrası ağrısı, açık cerrahi girişimlere göre çok daha azdır. Böylelikle hasta daha çabuk iyileşir, aktif yaşamına daha erken döner.
Artroskopi nasıl yapılır?
Artroskopik girişim için ameliyathane şartları ve anestezi gereklidir. Cerrahi artroskopi için sıklıkla genel veya spinal [ belden uyuşturma ] anestezi gereklidir. Eklem içerisini görmek için 0,5 cm boyunda bir kesi yapılır. Tanı ve tedavi için birkaç kesi daha gerekebilir. Cerrahi işlem için gereken aletler ikinci bir kesi ile eklem içerisine sokulur. Girişim monitöründen eklem içini seyredilerek yapılır.
İşlem tamamlandıktan sonra, eklem içine biriken sıvıyı dışarı almak üzere bir dren yerleştirilebilinir. Bu dren sıklıkla ameliyattan bir sonraki pansuman sırasında çıkartılır. Artroskopik girişim sonrası çoğunlukla hafif ağrı kesiciler yeterli olur. Yapılan işlemin cinsine göre hastanede kalış süresi bir ile iki gün arası değişir.
Artroskopik girişim sonrası alçı uygulanmaz, bazı durumlarda kontrollü harekete izin veren dizlikler kullanılır. Bazı girişimlerden sonra 3-4 hafta koltuk değneği kullandırılarak ameliyatlı bacağa tam yük vermekten kaçınılabilir. İyileşme süresi, yapılan girişimin büyüklüğüne göre değişebilir.
Artroskopi sonrası bir problem yaşanması yani bir komplikasyon görülmesi sık değildir. Ancak artroskopide minimal bir cerrahi olsa da bir girişimdir. Bu yüzden ameliyat sonu şişlik veya kan birikmesi olasılığı az da olsa olabilir.
Artroskopi hangi durumlarda yapılır?
Diz eklemi:
- Yırtık meniküs parçalarının çıkarılması,
- Bazı menisküs yırtıklarının dikilmesi,
- Ön ve arka çapraz bağ tamirleri,
- Erken dönemde osteoartrit [kireçlenme] tedavisi
- Kıkırdaktan parça ayrılmaları veya eklem fareleri
- Diz eklemini ilgilendiren kırıklar
- Kıkırdak nakilleri
- Patella (diz kapağı) ekseninin düzeltilmesi
- Eklem iltihaplarının boşaltılması
- Hastalıklı eklem zarının çıkartılması (sinovektomi)
- Hareket kısıtlılıklarının açılması
- Eklem içi iyi huylu tümör ve kistlerin çıkartılması
Artroskopik veya artroskopi destekli yapılabilir.
Omuz;
- Kas sıkışması veya yırtılmaları
- Tekrarlayan omuz çıkıklarının
- Erken dönemde osteoartrit [kireçlenme]
- Romatizmal hastalıklarda sinevektomi [kalınlaşmış olan eklemi döşeyen zarın çıkartılması]
- Omuz hareket kısıtlılıklarının açılması
- Eklem içi serbest cisimlerin çıkartılması
Artroskopik veya artroskopi destekli yapılabilir.
Ayak bileği;
- Eklem içi kırıklar
- osteokondritisler [kıkırdaktan parça ayrılmaları ve eklem fareleri]
- Meniskoid lezyonlar [tekrarlayan burkulmalar sonrası meydana gelen doku sıkışmaları]
- Erken dönemde osteoartrit [kireçlenme]
- Romatizmal hastalıklarda sinevektomi [kalınlaşmış olan eklemi döşeyen zarın çıkartılması]
Aroskopik tanı ve tedavi yapılabilir.
