Tekrarlayan Omuz Çıkığı
Omuz eklemi: Kol kemiğinin (Humerus) kürek kemiğinde (Skapula) bulunan eklem (Glenoid) kısmına gelerek oluşur. Bu eklemin üzeri kapsül denilen bir örtü ile sağlamlaştırılır. Çevirici kaslar da bu yapıların etrafını sarar. Omuz çıkığı işte bu eklem bütünlüğünün bozulmasına denir. Kol kemiğinin faklı nedenlerle kapsülü ve çevre dokuları yırtarak eklemden çıkmasına omuz çıkığı denir.
İlk omuz çıkığı genellikle oldukça büyük bir travma ile oluşur. Yeterli tedavi olmuş veya olmamış kişilerde ikinci ve sonraki çıkıklar şaşırtıcı derecede kolay olabilir. İlk çıkık sonrası tedavi kurallarına uygun yapılmış bile olsa yeniden çıkma olasılığı vardır. Özellikle ilk çıkık 20 yaş altında olmuşsa % 80 nin üzerinde yeniden çıkık olasılığı vardır. 40 yaş sonrası ilk omuz çıkığı geçiren hastalarda tekrarlayıcı çıkık oranı %20’lere iner.
Tekrarlayan çıkıklar omuz ekleminde bozulma ve kireçlenmelere neden olurken omuz çevresi kas ve tendonlarda kalıcı hasarlar oluşturabilir. Ayrıca beklenmeyen zamanlarda oluşan omuz çıkıkları ek sakatlıklara da neden olur. Bütün bu nedenlerle tekrarlayan omuz çıkıklarında cerrahi tedavi önerilir.
Tedavi yöntemleri
Genelde artroskopik %80, açık operasyonlar ile %85’ler civarında başarı sağlamaktadır. Omuz çıkıklarının değişik tiplerinde değişik artroskopik cerrahi yöntemleri vardır.
Artroskopik bankart tamiri:
Omuz yuvasının ön kısmında bulunan kapsül-kemik birleşmesindeki yetersizlik tekrarlayıcı omuz çıkıklarının en önemli nedenlerinden biridir. Artroskopi ile 3 küçük delik aracılığıyla yapılan bu cerrahide kapsül orjinal yerine dikilir. Bu parçayı kemiğe tespiti için ucunda ip bulunan 3-5 mm lik bir vida kemiğe yerleştirilir ve yırtık kapsül vida ucundaki ip vasıtasıyla kemiğe dikilir.
Eklem kapsülünün daraltılması (kapsüler shifting)
Kapsülün yırtık olmadığı, doğuştan gevşek olduğu tekrarlayıcı omuz çıkıklarında veya kapsül tamirine ek olarak yapılır. Amaç tekrarlayıcı çıkıklarla bollaşmış kapsül daraltılır. Daraltma için bol kapsülün alt bölümünden başlanarak yukarı doğru dikişlerle bolluk katlanarak dikilir. Bu işlemde Artroskopik olarak yapılır.
Ameliyat sonrası izleme
Bu süreçte hastalar günlük işlerinin büyük kısmını yapabilir, kolun omuz seviyesinin üzerine yana açılması dışındaki hareketlere izin verilir. Hasta 5. günden itibaren banyo yapılabilir. Kolun askıda kaldığı süre içinde askı çıkarılarak omuz sabit kalmak şartıyla yemek yiyebilir, bilgisayar kullanılabilir ve yazı yazılabilir. Kol 3 hafta askıda kalır. Askıda kaldığı sürece günde 3 kez verilen omuz sallama egzersizleri yapılır. 12-16. haftalarda tüm hareketlere izin verilmeye başlanır. 16. haftada spora izin verilir. Kolun baş üstü pozisyonunda yoğun kullanıldığı Tenis, basketbol, voleybol gibi sporlara 6. ay sonrasında izin verilir.
Tüm bu süreçte omuz fizik tedavisinde deneyimli fizyoterapistler tarafından destek alınması, iyi sonuçlar için cerrahi kalite kadar önemlidir.
